Search
Photo: RNZ

“Leai se mea e faapopoleina ai le atunuu aemaise le vaega o loo tula’i mai ai le faalavelave”…Hon Olo Fiti Vaai

O le tula’i mai o le faalavelave faafuase’i i le faai’uga o le vaiaso talu ai, lea na oso ai luga o ā’au o Siumu le vaa su’esu’e o le fitafita a le sami a Niu Sila, le HMNZS Manawanui, sa galulue soosoo tau’au le afioga i le Sui Palemia sa vaaia le malo i lea taimi, le afioga i le alii Minisita o Galuega Tetele ma Fela’ua’iga a le malo o isi uma afioga i Minisita ma latou matagaluega uma na fitoitonu iai galuega lavea’i mo lea faalavelave faafuase’i.

E pei ona ta’ua i isi lipoti muamua atu o lenei faalavelave, o le vave ma le maopoopo o galuega a le au lavea’i na mafai ai ona faasaoina uma le auvaa na iai, le to’a 75 o le auvaa ma e leai se soifua na ma’umau.

Sa maua se avanoa o le afioga i le Minisita, Hon Olo Afoa Fiti Vaai, e faatalanoa ai i luga o le polokalame o le Gagaifo o Faiva i le afiafi nei, i se lipoti pito lata nai o lenei faalavelave ma le tali atu iai a le malo o Samoa.

Na saunoa le Minisita, e lei atoa le 12 itula talu ona tula’i le faalaveave i le pa’ulia o le vaa, ae ua magoto le vaa, lona uiga e fai si ogaoga o se faaletonu na iai le vaa.

Peitai sa vave ona oo atu iai le fesoasoani, ina ua oo atu iai vaa a le vaega a le maritime a Samoa, o le matagaluega o leoleo ma fuimu sa faaaogā uma o latou vaa, o le matagaluega o galuega ma transport i latou tug boats ma na vaaia le tapena lelei o le latou komiti aemaise foi le tapenaga a tatou lava ia i Samoa, i le lavea’iina o seila sa iai i luga o le vaa.

O le taimi nei o lea ua iai i tuā le vaega o le komiti o faalavelave faafuase’i, o divers a leoleo, divers a le MNRE faapena foi Samoa Port Authority, o loo galulue faatasi ma vaega atu i Niu Sila o loo faia le galuega e taumafai e aga’i i lalo i le vaa.

Na saunoa le Minisita, o mea tau su’esu’ega, e puipui lava i tulafono faavaomalo i le itu lea o le vave ave i fafo o faamatalaga ae lei mae’a lelei ma faamautinoa su’esu’ega a le ausu’esu’e na oatu mai Niu Sila.

Na ta’ua foi i lea faatalanoaga se lipoti lata mai na faasalalau e le Radio New Zealand i ana talafou i le 6pm ua faamaonia le taunuu atu o le vaalele tau a fitafita a Niu Sila o loo avatu ai le to’a 100 o saienitisi ma tagata atamamai poo specialists, ma e silia i le 30 mita le maulalo na latou maulu ai, ma latou iloa ai, e lei iai ma se vaega faapea ua liki mai ai i fafo le suāuu.

Na ta’ua ai foi le saunoaga a se tasi o saienitisi, e iai se faalavelave faapea sa tupu foi i le port a Tauranga, ae sa mafai ona mimiti uma ese le suāuu mai lena vaa ma e lei iai se mea na faaleagaina ai le ogasami.

Na saunoa le Minisita, o loo aga’i atu lava specialists mai Niu Sila ma a latou meafaigaluega uma e faatino ai le galuega, pau le mea ia aua ne’i vave ona liki ese le suāuu.

Ae ua uma foi ona faataatia protection a le vaega i Samoa, i equipments e taofi pe poloka ai le oo atu o le tafe o le suāuu i uta; ma ua iai foi le atamai i le to’atele o tagata faigaluega sa a’ooga i ia tomai faapitoa nei aemaise i mea tau suāuu, ma ua iai neti e faapitoa i le mimitiina o le suāuu ina ia aua ne’i oo le tatafe mai i uta i le aau.

I le taimi nei, ua nonofo uma i tua i Tafitoala i latou o loo galulue ai i le faatinoga o nei galuega, a le aufaigaluega a Samoa faatasi ma i latou atu i Niu Sila.

Na saunoa le minisita, na pau le tulaga o loo tau faafaigata ai le galuega ona o loo faaletonu le loulouā o le tau, ae o le tulaga lelei, e lei matuā alu tele i lalo le vaa i le loloto e ono faigata ai galuega a vaega o loo galulue e taofi le salalau atu o le suāuu i nisi vaega tele o le gataifale.

O le faamautinoaga a le Minisita, afai e maua lelei e i latou o loo galulue le vaega tonu e mafai ai ona vave le faatinoga o latou galuega, o le a mafai loa ona mimiti ese atu uma le suāuu mai le vaa ua goto i se isi vaa e aveese atu ai, ma lē faaleagaina ai le sami aemaise o figota ma meaai uma e maua mai le gataifale.

Tala sili ona faitaulia

TALA FOU MAI SAMOA

SAMOA UPDATE

PODCASTS

Listen on

FAATALATALANOAGA

POLOKALAME A LEOLEO

Keep uptodate with Radio Samoa activity & promotion

* indicates required