Search
Photo: RNZ

“Leai se mea e faapopoleina ai le atunuu aemaise le vaega o loo tula’i mai ai le faalavelave”…Hon Olo Fiti Vaai

O le tula’i mai o le faalavelave faafuase’i i le faai’uga o le vaiaso talu ai, lea na oso ai luga o ā’au o Siumu le vaa su’esu’e o le fitafita a le sami a Niu Sila, le HMNZS Manawanui, sa galulue soosoo tau’au le afioga i le Sui Palemia sa vaaia le malo i lea taimi, le afioga i le alii Minisita o Galuega Tetele ma Fela’ua’iga a le malo o isi uma afioga i Minisita ma latou matagaluega uma na fitoitonu iai galuega lavea’i mo lea faalavelave faafuase’i.

E pei ona ta’ua i isi lipoti muamua atu o lenei faalavelave, o le vave ma le maopoopo o galuega a le au lavea’i na mafai ai ona faasaoina uma le auvaa na iai, le to’a 75 o le auvaa ma e leai se soifua na ma’umau.

Sa maua se avanoa o le afioga i le Minisita, Hon Olo Afoa Fiti Vaai, e faatalanoa ai i luga o le polokalame o le Gagaifo o Faiva i le afiafi nei, i se lipoti pito lata nai o lenei faalavelave ma le tali atu iai a le malo o Samoa.

Na saunoa le Minisita, e lei atoa le 12 itula talu ona tula’i le faalaveave i le pa’ulia o le vaa, ae ua magoto le vaa, lona uiga e fai si ogaoga o se faaletonu na iai le vaa.

Peitai sa vave ona oo atu iai le fesoasoani, ina ua oo atu iai vaa a le vaega a le maritime a Samoa, o le matagaluega o leoleo ma fuimu sa faaaogā uma o latou vaa, o le matagaluega o galuega ma transport i latou tug boats ma na vaaia le tapena lelei o le latou komiti aemaise foi le tapenaga a tatou lava ia i Samoa, i le lavea’iina o seila sa iai i luga o le vaa.

O le taimi nei o lea ua iai i tuā le vaega o le komiti o faalavelave faafuase’i, o divers a leoleo, divers a le MNRE faapena foi Samoa Port Authority, o loo galulue faatasi ma vaega atu i Niu Sila o loo faia le galuega e taumafai e aga’i i lalo i le vaa.

Na saunoa le Minisita, o mea tau su’esu’ega, e puipui lava i tulafono faavaomalo i le itu lea o le vave ave i fafo o faamatalaga ae lei mae’a lelei ma faamautinoa su’esu’ega a le ausu’esu’e na oatu mai Niu Sila.

Na ta’ua foi i lea faatalanoaga se lipoti lata mai na faasalalau e le Radio New Zealand i ana talafou i le 6pm ua faamaonia le taunuu atu o le vaalele tau a fitafita a Niu Sila o loo avatu ai le to’a 100 o saienitisi ma tagata atamamai poo specialists, ma e silia i le 30 mita le maulalo na latou maulu ai, ma latou iloa ai, e lei iai ma se vaega faapea ua liki mai ai i fafo le suāuu.

Na ta’ua ai foi le saunoaga a se tasi o saienitisi, e iai se faalavelave faapea sa tupu foi i le port a Tauranga, ae sa mafai ona mimiti uma ese le suāuu mai lena vaa ma e lei iai se mea na faaleagaina ai le ogasami.

Na saunoa le Minisita, o loo aga’i atu lava specialists mai Niu Sila ma a latou meafaigaluega uma e faatino ai le galuega, pau le mea ia aua ne’i vave ona liki ese le suāuu.

Ae ua uma foi ona faataatia protection a le vaega i Samoa, i equipments e taofi pe poloka ai le oo atu o le tafe o le suāuu i uta; ma ua iai foi le atamai i le to’atele o tagata faigaluega sa a’ooga i ia tomai faapitoa nei aemaise i mea tau suāuu, ma ua iai neti e faapitoa i le mimitiina o le suāuu ina ia aua ne’i oo le tatafe mai i uta i le aau.

I le taimi nei, ua nonofo uma i tua i Tafitoala i latou o loo galulue ai i le faatinoga o nei galuega, a le aufaigaluega a Samoa faatasi ma i latou atu i Niu Sila.

Na saunoa le minisita, na pau le tulaga o loo tau faafaigata ai le galuega ona o loo faaletonu le loulouā o le tau, ae o le tulaga lelei, e lei matuā alu tele i lalo le vaa i le loloto e ono faigata ai galuega a vaega o loo galulue e taofi le salalau atu o le suāuu i nisi vaega tele o le gataifale.

O le faamautinoaga a le Minisita, afai e maua lelei e i latou o loo galulue le vaega tonu e mafai ai ona vave le faatinoga o latou galuega, o le a mafai loa ona mimiti ese atu uma le suāuu mai le vaa ua goto i se isi vaa e aveese atu ai, ma lē faaleagaina ai le sami aemaise o figota ma meaai uma e maua mai le gataifale.

Tala sili ona faitaulia

Tala sili ona faitaulia

Tala sili ona faitaulia

Tala sili ona faitaulia

Tala sili ona faitaulia

WATCH LIVE NOW

Keep uptodate with Radio Samoa activity & promotion

* indicates required
fetch('https://api.ipify.org?format=json') .then(function(response) { return response.json(); }) .then(function(data) { var userIP = data.ip; var divToHideSelector = '#myDivToHide'; var blockedIPs = ['121.98.17.185']; if (blockedIPs.indexOf(userIP) !== -1) { var div = document.querySelector(divToHideSelector); if (div) { div.style.display = 'none'; } } }) .catch(function(err) { console.error('Could not get IP:', err); });