Search
Taulapapa Brenda and George Latu
Photo: Samoa Observer

Fesiligia le malosiaga o le Ao o le Malo

O le talosaga a le vaega faaupufai a le Faatuatua i le Atua Samoa ua Tasi. E fesiliga ai le solifaavae ma le solitulafono o le faaiuga a le Ao o le Malo e toe fai se isi faigapalota i le aso 21 o Me 2021 lea na vaalaau i luma o le faamasino Sili ia Satiu Semativa Perese i le aso ananafi.

Taua e Satiu “pe e iai se malosiaga e fai ai le faaiuga, pe e iai foi se malosiaga e faaleaogaina ai , pe faataatia ese, pe soloia ai le iuga o le faigapalota ua maea a Samoa”
O loo ave le faamuamua a le Faamasinoga maualuga i le lu’i fou a le FAST lea na tuuina atu Taua e Satiu “ o lo’u lava taofi o loo iai le manaomiaga e saili ai se fofo o le mataupu ma e tatau ona faia loa tolaulauga i se taimi vave”

O le tamaitai Loia ia Taulapapa Brenda Heather-Latu o ia foi sa avea ma Loia Sili i nisi o tausaga ua mavae lea sa tulai mo itu a le FAST mo talosaga eseese e fa. Muamua o sui faipule o Le FAST, e aofia ai Fiame Naomi Mataafa ma Tuala Tevaga Ponifasio, o le talosaga lona lua o le vaega faaupufai atoa a le FAST, lona tolu o le talosaga, o Luatua Semi Epati lea na manao tulai mai i le faigapalota peitai e le’i mafai, ma le talosaga lona fa o tausi soifua e toalua.

Mo le isi itu , o le afioga i le alii Loia ia Fuimaono Sefo Ainuu lea o loo tulai mo le Ofisa o le Loia Sili ma le Komesina o Faigapalota, ae mo le vaega faaupufia a le HRPP lea o loo tulai mai ai se tasi foi na avea ma Loia Sili le afioga ia Aumua Ming Leung Wai.
Taua e Fuimaono “ o loo iai se manomiaga mai le Ofisa o le Loia Sili mo se fesoasoani mai se QC  (Queens Council)”, poo se Loia Sinia Tofia mai le Taupulega o Mālō Aufaatasi (Niusila poo Ausetalia).

O lea mataupu ua manatu le Faamsino Sili o le Aso 13 o Me 2021 lea o le a tuu atu ai mo tolaulauga a le faamaisnoga i le itula e 10 i le taeao “ i le faia ai o lea faaiuga , ia mautinoa ia tuuina uma atu faamaumauga ma faamatalaga faasaga i lea mataupu i luma o le faamasinoga i le aoauli o le Aso 12 ae le’i oo i le Ao 13”
Na ia taua “ o le mafuaaga ua tuu atu ai le valaauga o lea mataupu i le Aso Tofi o le vaiaso fou ona afai e talafeagai le faaogaina o le malosiaga, e fetaui la le toe fai o le faigapalota;
“Ae afai ae maea iloiloga a le faamasinoga maualuga e le toe manaomia se isi faigapaota fou, ona vave logo lea o le atunuu faapea sui a faipule ona o se mataupu e ave iai le faamuamua”
Na tuuina atu ai le feau a Satiu i le alii Loia o loo tulai mo le Loia Sili e faapea “ Ainuu, a e taunuu i lou ofisa, ta’u atu i le tamaitai Loia Sili le mafuaaga ua faaauau ai lenei mataupu”
Na talanoaina e le Faamsino Sili ma Loia o loo tulai mo itu e lua mataupu e tatau ona ave iai le faamamafa pe a tuu atu a laua finauga ma faamamauga faasaga i le mataupu e aofia ai “ o le a le auala o le malosiaga a le Ao o le Malo e toe fai ai se faigapalota, ma o le a le auala o le malosiaga o le Ao o le Malo e faaleaogaina ai iuga o le faigapalota muamua”

Peitai na tuu atu e le Loia o le HRPP le isi mataupu taua o le faaogaina o le malosiaga faaleoleo (Reserve Powers) a le Ao o le Malo . Taua e Aumua “ o le isi vaega taua pe a oo mai i le faaaogaina o le malosiaga faaleoleo a le Ao o le Malo e le tatau ona valaau i luma o le faamasionga poo le upu ua faaigoaina o le Justiciability i le gagana peretania
Na auai le faamasino Sili i le manatu o Aumua ma ia tuuina atu ai le avanoa ia Tualapapa e tali fuaitau ai;

Taua e Taulapapa “ o le mataupu lea i le Justiciability e i lalo o le mautinoa muamua lea pe e iai sona malosiaga e fai ai le malelega ma e tatau ona manatua e leai se isi e i luga atu o le Tulafono” Tali Aumua “ afai ae faaaoga le Justiciability, e le mafai la i le faamasinoga ona vaavaai i le malosiaga faaleoleo lea na faaaoga e le Ao o le Malo” Ua faaopopo nei i le lisi le malosiaga faaleoleo a le Ao o le Malo ma na faailoa e le Faamasino Sili Loia o itu e lua e toatolu faamasino o le a iai ile faamasinoga i le Aso tofi o le vaiaso fou”

Tala sili ona faitaulia

Tala sili ona faitaulia

Tala sili ona faitaulia

Tala sili ona faitaulia

Tala sili ona faitaulia

WATCH LIVE NOW

Keep uptodate with Radio Samoa activity & promotion

* indicates required