Search
Search
Taulapapa Brenda and George Latu
Photo: Samoa Observer

Fesiligia le malosiaga o le Ao o le Malo

O le talosaga a le vaega faaupufai a le Faatuatua i le Atua Samoa ua Tasi. E fesiliga ai le solifaavae ma le solitulafono o le faaiuga a le Ao o le Malo e toe fai se isi faigapalota i le aso 21 o Me 2021 lea na vaalaau i luma o le faamasino Sili ia Satiu Semativa Perese i le aso ananafi.

Taua e Satiu “pe e iai se malosiaga e fai ai le faaiuga, pe e iai foi se malosiaga e faaleaogaina ai , pe faataatia ese, pe soloia ai le iuga o le faigapalota ua maea a Samoa”
O loo ave le faamuamua a le Faamasinoga maualuga i le lu’i fou a le FAST lea na tuuina atu Taua e Satiu “ o lo’u lava taofi o loo iai le manaomiaga e saili ai se fofo o le mataupu ma e tatau ona faia loa tolaulauga i se taimi vave”

O le tamaitai Loia ia Taulapapa Brenda Heather-Latu o ia foi sa avea ma Loia Sili i nisi o tausaga ua mavae lea sa tulai mo itu a le FAST mo talosaga eseese e fa. Muamua o sui faipule o Le FAST, e aofia ai Fiame Naomi Mataafa ma Tuala Tevaga Ponifasio, o le talosaga lona lua o le vaega faaupufai atoa a le FAST, lona tolu o le talosaga, o Luatua Semi Epati lea na manao tulai mai i le faigapalota peitai e le’i mafai, ma le talosaga lona fa o tausi soifua e toalua.

Mo le isi itu , o le afioga i le alii Loia ia Fuimaono Sefo Ainuu lea o loo tulai mo le Ofisa o le Loia Sili ma le Komesina o Faigapalota, ae mo le vaega faaupufia a le HRPP lea o loo tulai mai ai se tasi foi na avea ma Loia Sili le afioga ia Aumua Ming Leung Wai.
Taua e Fuimaono “ o loo iai se manomiaga mai le Ofisa o le Loia Sili mo se fesoasoani mai se QC  (Queens Council)”, poo se Loia Sinia Tofia mai le Taupulega o Mālō Aufaatasi (Niusila poo Ausetalia).

O lea mataupu ua manatu le Faamsino Sili o le Aso 13 o Me 2021 lea o le a tuu atu ai mo tolaulauga a le faamaisnoga i le itula e 10 i le taeao “ i le faia ai o lea faaiuga , ia mautinoa ia tuuina uma atu faamaumauga ma faamatalaga faasaga i lea mataupu i luma o le faamasinoga i le aoauli o le Aso 12 ae le’i oo i le Ao 13”
Na ia taua “ o le mafuaaga ua tuu atu ai le valaauga o lea mataupu i le Aso Tofi o le vaiaso fou ona afai e talafeagai le faaogaina o le malosiaga, e fetaui la le toe fai o le faigapalota;
“Ae afai ae maea iloiloga a le faamasinoga maualuga e le toe manaomia se isi faigapaota fou, ona vave logo lea o le atunuu faapea sui a faipule ona o se mataupu e ave iai le faamuamua”
Na tuuina atu ai le feau a Satiu i le alii Loia o loo tulai mo le Loia Sili e faapea “ Ainuu, a e taunuu i lou ofisa, ta’u atu i le tamaitai Loia Sili le mafuaaga ua faaauau ai lenei mataupu”
Na talanoaina e le Faamsino Sili ma Loia o loo tulai mo itu e lua mataupu e tatau ona ave iai le faamamafa pe a tuu atu a laua finauga ma faamamauga faasaga i le mataupu e aofia ai “ o le a le auala o le malosiaga a le Ao o le Malo e toe fai ai se faigapalota, ma o le a le auala o le malosiaga o le Ao o le Malo e faaleaogaina ai iuga o le faigapalota muamua”

Peitai na tuu atu e le Loia o le HRPP le isi mataupu taua o le faaogaina o le malosiaga faaleoleo (Reserve Powers) a le Ao o le Malo . Taua e Aumua “ o le isi vaega taua pe a oo mai i le faaaogaina o le malosiaga faaleoleo a le Ao o le Malo e le tatau ona valaau i luma o le faamasionga poo le upu ua faaigoaina o le Justiciability i le gagana peretania
Na auai le faamasino Sili i le manatu o Aumua ma ia tuuina atu ai le avanoa ia Tualapapa e tali fuaitau ai;

Taua e Taulapapa “ o le mataupu lea i le Justiciability e i lalo o le mautinoa muamua lea pe e iai sona malosiaga e fai ai le malelega ma e tatau ona manatua e leai se isi e i luga atu o le Tulafono” Tali Aumua “ afai ae faaaoga le Justiciability, e le mafai la i le faamasinoga ona vaavaai i le malosiaga faaleoleo lea na faaaoga e le Ao o le Malo” Ua faaopopo nei i le lisi le malosiaga faaleoleo a le Ao o le Malo ma na faailoa e le Faamasino Sili Loia o itu e lua e toatolu faamasino o le a iai ile faamasinoga i le Aso tofi o le vaiaso fou”

Tala sili ona faitaulia

TALA FOU MAI SAMOA

SAMOA UPDATE

PODCAST

Listen on

FAATALATALANOAGA

POLOKALAME A LEOLEO

Keep uptodate with Radio Samoa activity & promotion

* indicates required