O faamatalaga faatautō a sui o le HRPP na faafofoga iai le Faamasinoga Maualuga o loo ta’ua ai se talanoaga i le va o Tuiloma Tusa Laneselota Lameko ma Namulauʻulu Leota Sami Leota e faapea na tuuina atu e le Sui Palemia o le Sui Faipule o Falealili 1, Afioga Toelupe Maoiʻautele Poumulinuku Onesemo ni tupe ia te ia ma le maliega e ave ai i tua lana tagi faasaga ia Toelupe i matāupu o faatosina o le Palota.
E to’atolu sui o le HRPP na faia a latou faamatalaga faatautō e aofia ai le sui taʻitaʻi ia Fonotoe Nuafesili Pierre Lauofo, o le failautusi ia Lealailepule Rimoni Aiafi faapea ai Namulauʻulu Papalii Leota Sami Leota.
O faamatalaga e aofia ai fonotaga na faia a le vaega faaupufai o le HRPP i le aso 21 ma le 26 o Oketopa o le tausaga nei e faamalosiʻau ai ia Tuiloma ma Vaaelua ia la matāupu sa tagi ai i le Faamasinoga o Palota ona o faiga faaālatua.
O ia talanoaga o loo ta’ua ai e Fonotoe i lana molimau, na faia ai e Lameko nisi o faamatalaga o loo atagia ai fuafuaga i lo la va ma Toelupe e faapea, “E faaauau pea le matāupu ae e iai le numera la ua taʻu ia Toelupe e totogi atu”.
O loo ta’ua e Lealailepule i lana mau, o le aso 21 o Oketopa na fono ai ma faia ai faamatalaga ia a Tuiloma ae aso 22 o Oketopa lava vili atu le loia ia Alex Suʻa o lea ua vili atu Tuiloma e toe ave i tua lana tagi.
Ta’ua i le molimau a Leala na ia fesoota’i ia Tuiloma ma fesiligia pe o le ā lea mea ua fai ae pe faapefea totogi o loia na faia lana matāupu.
Na faailoa foi e Leala, o le aso lea na toe fono ai latou ina ua maua le tala i le 100,000 ma taumafai e faamalamalama ma fesiligia Tuiloma peita’i sa ia teena se tupe; na ona faapea sa feiloa’i ma Toelupe ma talanoa i le manuia o le itumalo.
O lea foi afiafi sa talanoa ai le susuga ia Alex Suʻa i le malosi’aga o la latou matāupu mo le faamasinoga.
O faamatalaga nei e lua o loo ta’ua ai foi le oo atu o Namulauʻulu Sami Leota i le fonotaga lea i Petesa i le aso 26 o Oketopa 2025 ma faailoa ia i latou le la talanoaga ma Tuiloma i le aso 18 o Oketopa 2025 ina ua mae’a ai i le aso 17 o Oketopa 2025 le la feiloa’iga ma Toelupe.
O le faamatalaga a Tuiloma ia te ia, ua mae’a faia le la deal e totogi atu e Toelupe ia te ia le $100,000 ae faaui i tua lana tagi.
Sa ia faapea atu foi o le la feiloa’iga lona lua ma Toelupe na tuuina atu ai ia te ia e le alii Sui Palemia le $30,000 ma le faamatalaga e faauma atu le isi vaega o le $100,000 i se taimi mulimuli ane ai.
O loo ta’ua foi e Namulau’ulu i lana faamataaga faatautō, o le aso 19 o Oketopa o le mae’a ai lea o le feiloa’iga a Tuiloma ma Toelupe na toe fesoota’i atu ai Tuiloma ia te ia i se fe’au tusitusia ma faapea atu…”ua lē honor e Toelupe le ma deal ma o le a faaauau lava laʻu matāupu…What do you think?”
Na ta’ua i le mau a Namulauʻulu na pau lana tali na tuuina mai iai…”Stay at it…he will come back to you”.
O le Aso Tofi, 23 o Oketopa poo le teʻa o le itula e 4 i le afiafi na ta’ua e Namulauʻulu na ia fesoota’i mai ai ia Tuiloma i le mae’a ai lena o le Aso Lulu lea na message atu ai foi e faatatau lava i le deal ma Toelupe ae faato’ā uma lea o lana lauga i le Palemene.
Na ia ta’ua o lana fesoota’iga lea ia Tuiloma sa ia faamauina ai loa i lana telefoni (audio recording) o lea talanoaga sa faafofoga iai le faamasinoga o loo taʻu saʻo atu ai e Tuiloma na tuuina atu e Toelupe le 30,000 ia te ia i le la feiloa’iga lona lua.
O le $70,000 o le faamaeʻaina o le tupe e $100,000 o loo ta’ua e Namulauʻulu i le fonotaga i le aso 22 o Oketopa 2025 na faapea atu Tuiloma, na alu atu ma le to’alua o I’iga Sione le tupe lea.
O le fonotaga sa faia ai le faamatalaga a Namulauʻulu i le HRPP i Petesa i le aso 26 Oketopa sa auai ai Tuiloma peita’i na ta’ua e Namulauʻulu e oo atu ua leva ona amata le fono, ma o lona manatu ai ua faamatala e Tuiloma i le HRPP le la deal ma Toelupe ma tala ia sa faamatala atu, o le ala lea na ia faamatala ai lava ma lona lē iloa e le’i faamatalaina ia mea e Tuiloma i sui sa auai o le HRPP i le fono.
E le’i teena foi e Tuiloma tala uma na ia faamatalaina o le la talanoaga ae na ona faapea lava mulimuli ane ai…. ”O le ma maliega sa fai ma Toelupe ua na o se Gentlemenʻs Agreement”.
O finauga a le loia a Toelupe, Susuga Muriel na ia tuuina atu ai i le faamasinoga le matāupu lenei e lē tatau ona agavaa le tauaveina e le Faamasinoga o Palota (Electrol Court) ae tatau i le Criminal Court peita’i sa tali mai le Faamasino, afai o lea o lona uiga o le a toso atu ai ma taualumaga a le Faamasinoga ma e poloa’ia ai e le Faamasinoga faamaumauga mai faletupe o teugatupe a i latou ia, e avea ma mau i luma o le faamasinoga.
Pe o le a valaau foi nisi molimau faaopoopo i lenei matāupu.
Sa finau foi Muriel o faamatalaga ma le audio o loo i luma o le faamasinoga o tala faalogo ma e lē o iai se aafiaga o lana client ona o le talanoaga ua avea ma mau sa i le va lava o Namulauʻulu ma Tuiloma.
Ua faailoa foi e le loia a Tuiloma i le faamasinoga le aiā tatau i lalo o le tulafono a lana client e lē tatau ai ona tuuina atu sana tali.
O le matāupu lenei na oo atu i le faamasinoga o le tagi a Tuiloma Laneselota Lameko faasaga ia Toelupe Poumulinuku Onesemo i masaloga o faiga faaālatua sa faia i le taimi o le palota.
Mulimuli ane na fuafua ma malilie e ala i se maliega e pei ona ta’ua i mau e ave i tua le matāupu.
O le matāupu i le asō o loo sa’ili ai pe tatau ona faataga e le faamasinoga ona ave i tua le matāupu a Falealili Tasi e tusa ma le maliega a Toelupe ma Tuiloma pe leai foi.
O lea faiga na oo atu ai loa le talosaga a le Vaega faaupufai a le HRPP i le faamasinoga mo se avanoa e avea ai i latou ma ē faalavelaveina le maliega o le a faia ona i lo latou talitonuga o faiga piʻopiʻo o loo vaaia ai i lea tulaga.
‘O le a tuuina mai le faai’uga a le Faamasinoga i se aso o lumanaʻi ai.














































































































