Search

Faatautō Faamasino mai Niu Sila e galulue i totonu o Samoa

E to’alima faamasino mai faamaisnoga maualuga a Niu Sila lea na faatauto e faaoga ai tekonolosi faaonaponei (video link) i le maota o le Ao o le Malo i Vailele i le Aso Lulu 11 o Aukuso e avea ma faamasino o le Faamasinoga maualuga a Samoa mo le isi 2 tausaga.

O lenei gaioiga na faia i lalo o le fautuaga a le Komisi o galuega a le faamasinoga ina ia fesoasoani nei faamasino i le galuega a alii ma tamaitai faamasino a le atunuu.

O faamasino nei e toalima e aofia ai le afioga ia Justice Robert Fisher  o se alii loia QC ma e 15 tausaga na galue ai o se faamaisno i le faamasinoga maualuga i Niu Sila (High Court) ma sa avea ai ma taitaifono o le komiti o Tulafono. Talu mai le tausaga e 2004 o loo galue nei o se tagata e foia faafitauli i mataupu i feeseeseaiga (arbitrator) ma o se faamasino o le Pasefika.

Faamasino lona lua o le afioga ia Justice Peter Blanchard o se loia QC, o lē sa avea ma faamasino a le Faamasinoga maualuga a Niu Sila. O le tuasgaa e 1992 na tofia ai e avea ma faamasino maualuga (High Court), mulimuli ane i le tausaga e 1996 na tofia ai loa e avea ma faamasino o le faamasinoga apili a Niu Sila. O le tausaga e 2004 na filifilia ai ma faamasino o le faamasinoga maualuga (Supreme Court).

E tele faailoga maualuluga a Blanchard na maua mai i le Iunivesite a Aukilani (Masters of Law Degree) faapea faailoga o le Frank Knox Memorial Fellowship (Harvard University).

Faamasino lona tolu le afioga ia Justice Rhys Harrison o se loia QC lea ua litaea o se Loia o le faamasinoga o talosaga apili a Niu Sila talu mai le tausaga e 2018. Na amata galue i le faamasinoga o talosaga Apili i le tausaga e 2010 ina ua maea ona galue o se faamasino i le faamasinoga maualuga a Aukilani i le tausaga e 2001.

E fa tausaga o avea o ia ma Commercial List Judge ma e silia ma le 30 fonotaga o mataupu tau faamasinoga na faatautaia e Harrison. O le tausaga e 1994 na filiiflia ai e avea ma Loia QC ma o mataupu tau agaifanua na galue ai lea alii faamasino.

Faamasino Lona fa o le afioga ia Justice Rodney Hansen o se tasi foi na avea ma faamasino o le faamasinoga maualuga a Niu Sila (High court). 25 tausaga o galue o se Loia QC, 14 tausaga o o avea ma se loia o le faamasinoga maualuga a Niu Sila ma sa galue foi i le faamasinoga Apili a lea atunuu. O tomai o lenei faamasino o mataupu tau i le soalaupule o ni feeseeseaiga poo le arbitrator ma le tele o isi vaega taua.

Faamasino mulimuli o le afioga ia Justice Raynor Asher o se loia QC foi na litaea mai i le tausaga e 2019 ma se Loia o le Faamasinoga maualuga (High Court) a Niu Sila faapea foi le Faamasinoga o talosaga apili. Sa avea foi ma Peresetene o le Legal Research Foundation, avea foi ma taitaifono o le Komiti o Tulafono a Niu Sila faapea le Komiti o ofisa faasalalau ma le faamasinoga.

O loo avea nei o ia ma taitaifono o le fono a Ofisa faasalalau i Niu Sila ae le gata i lea o se sui o le faamasinoga o talosaga apili a Vanuatu ma le Atu Kuki.

O le to’afā o nei faamasino e to’alima na tele ina malaga atu i Samoa ma galulue i le faamasinoga apili a le atunuu ma lea ua tofia ma faatautoina ina ia galulue so’oso’otauau ma le faamasinoga a Samoa.

O le tofia ai o nei faamasino mai Niu Sila o le a nafa lea ma le fesoasoani i nisi o mataupu o loo loma nei a le faamasinoga o talosaga apili a Samoa ma e manaomia le auai o ni faamasino e ese mai ma faamasino Samoa e faia iuga o nisi o faamasinoga e pei o le mataupu faasaga i le taitai o le HRPP Tuilaepa Lupesoliai Sailele Malielegaoi, o le failautsi o le fono aoao faitulafono Tiatia Graeme Tualaulelei, o lē sa avea ma fofoga fetalai Leaupepe Toleafoa Faafisi ma le Loia Sili Savalenoa Mareva Betham-Annadale i le lē usitaia o le faaiuga a le faamasinoga faapea le mataupu i le va o Tuilaepa i lafoga na ia faia faasaga i le faamasinoga. O lea gaioiga na faia i lalo o le vaega 64 o le faavae o le atunuu.

Taua e le tamaitai Palemia Fiame Naomi Mataafa e aoga tele le auai o faamasino nei mai Niu Sila i le faia ai o faaiuga o loo loma nei a le faamasinoga a Samoa aemaise lava o le taimi lenei o loo tēlē le aafiaga o le faamasinoga i tuuaiga ma lafoga a le vaega faaupufai a le HRPP.

I lea faatautoga na molimauina e le Loia Sili a Samoa afioga Satiu Simativa Perese, faatasi ai ma afioga i faamasino ia Vui Clarence Nelson faapea le afioga ia Fepuleai Ameperosa Roma ma o le a faaogaina afioga i faamasino ua mae’a ona faatautō pe a manaomia le latou auaunaga mo le 2 tausaga i Samoa.

Tala sili ona faitaulia

Tala sili ona faitaulia

Tala sili ona faitaulia

Tala sili ona faitaulia

Tala sili ona faitaulia

Tala sili ona faitaulia

Tala sili ona faitaulia

Tala sili ona faitaulia

Tala sili ona faitaulia

Keep uptodate with Radio Samoa activity & promotion

* indicates required