Ua faitioina nei e le to’atele o faufautua mo tagatānuu mai fafo i totonu o Niu Sila nei se fuafuaga o se tulafono taufaaofi mo faigamalaga – le Immigration Act.
I se ripoti mai le leitio faavaomalo a Niu Sila, na faamanino mai ai o lenei tulafono taufaaofi, e faapea o le a faigofie ai ona aveese atu pe tipoti ai tagatānuu ua loa aso o aumau i totonu o le atunuu; o i latou ua aafia i soligatulafono tugā, tusa lava pe ua au tausagā poo ua 20 tausaga o avea ma tagatānuu o Niu Sila.
Ta’ua e tagata faufautua nei poo advocates, e pei e lilifa tele lenei tulafono ma fuafuaga i nai tagata Pasefika; aemaise lava le maua ai o ripoti i fuainumera o tagata o loo iai i totonu o le atunuu ae ua tatau ona toe foi i o latou atunuu moni, poo le vaega ua ta’ua o overstayers, lea e aupito i maualuga ai lava le numera o tagatānuu Samoa ma Tonga.
Faaalia e sui o le Aotearoa Tonga Response Group, ua matua’i lē talafeagai tele taimi ma tulaga o lenei fuafuaga, aemaise o lea faato’ā uma atu lava ona tuuina atu se faamalosi‘au a le alii Palemia ia Christopher Luxon ina ia tutū faatasi atunuu o le Pasefika uma i le fonotaga a atumotu o le Pasefika – le Pacific Islands Forum.
E ta’u mai ai e pei e faafoliga tele tala a le alii Palemia pe a faatusatusa atu i le tulafono taufaaofi o loo taumafai ina ia pasia.
Ua lapata’ia foi e le ‘aufaufautua le malo, ina ia toe iloilo lelei lea vaega, ona afai ae taunuu lea fuafuaga, o le a vaaia le tele o faafitauli e fetaia’i ma i latou, e pei ona aafia ai foi Ausetalia i se matāupu tau lalata mai, lea na faia ai se fuafuaga ua faaigoaina o le “501 deportee” policy lea ua maitauina le tele o sootaga tau soligatulafono ua alia’e mai i le atu Pasefika.
Ma i le sau ai o lenei tala, ua upuia ai e le sooupu mo matāupu tau faigāmalaga le Green Party ia Ricardo Menendez-March le malo i lo latou manatu e faatino lea ituaiga gaioiga.
Ta’ua e le sooupu, ua matua’i ta’u mai ai lava le lē alolofa o le malo ma ua tuu māmāina i lo latou vaai se tagata ola.
Faaopoopo le sui o le Green Party ua ese lava le itu ua aga’i iai le faamamafa a lenei malo, sa tatau ona ave lo latou faamuamua e tali atu i matāupu o loo aafia ai aiā tatau a tagata ia o loo iinei i le atunuu.
Puna o Faamatalaga: `https://www.rnz.co.nz/international/pacific-news/573811/overstayers-not-a-problem-migrant-advocates-criticise-govt-s-proposed-deportation-laws